KARAGÖZ BALIĞI

Karagöz

Yurdumuzun tüm denizlerinde yaşayan karagöz balığı, ılıman denizlere özgü bir balıktır. karadeniz’de de bulunmakla beraber sayıca Marmara ve Akdenizde olduğundan daha azdır.
Vücudu yüksek sırt profili ve yanlardan basık olması nedeni ile neredeyse yuvarlak disk görünüşlüdür. Tüm vücudu iyi intibak etmiş iri pullarla kaplıdır. Sırt yüzgeci sert, uzun ve tek parçadır; ön tarafında batıcı dikenler vardır ama bunlar izmarit balığındaki kadar tehlikeli değildir. Yan yüzgeçleri oldukça uzun, anal yüzgeci de sırt gibi tek parça ve kuyruğa kadar uzanır; kuyruk yüzgeci yumuşak ve iyi gelişmiştir. Yüzgeçlerinin rengi esmerdir. Yüksek sırt profilli tüm balıklarda olduğu gibi gelişmiş yüzgeçlerinin de avantajı ile çok hareketli ve yüksek manevra kabiliyetli bir balıktır. Bu özellik üyesi olduğu sparidae familyasının tüm balıklarında görülür.
Biri başının hemen gerisinde biri de kuyruk yüzgeç boğumunun üzerinde olmak üzere iki siyah bant karakteristik özelliği olarak balığı tanıtır, kuyruk boğumunda ikinci bantla birleşmiş siyah bir benek buluınur. Rengi sırtında esmerce yanları biraz daha açık karnı beyazdır. Sırtından kuyruğa doğru bir kaç tane parlak gümüşi hat uzanır. Başı ufakça, gözleri normal büyüklüktedir. Ağzı küçük fakat çeneleri çok kuvvetlidir. Tüm çeneleri batıcı konik ve öğütücü sert dişlerle kaplıdır. Bu dişler kesici olmadığından takımı kesemese de olta iğnelerini açabilir hatta kırabilir, Özellikle ön dişleri koyun dişi gibi görünür. Bu dişlere sahip karagöz midye gibi kabuklu yumuşakçaları kırıp açabilir, kayaların üstelerini kazıyıp ekmeğini taştan çıkartabilir. Bu arada bitkilerle de beslenir. Küçük balıkları yediği de olur. Kışları 160 metreye kadar derinler çekilirken yazları kıyılara yanaşır genellikle de 50 metreden az derinliklerde rastlanır. Zaman zaman özellikle sert akıntılı anaforlu kayalıklarda yemlenirken su yüzüne çok yaklaşarak görüntü verdiği de sık sık olur. Yavruları dibi yosunlu veya kumlu kıyılarda görmek mümkündür. Yüzme keseleri vardır. Yerel balıklardandır yani göç etmezler yaşamlarını doğdukları denizde tamamlarlar. Hermafrodit özellikler gösterir, yani bir müddet sonra cinsiyet değiştirebilir. Üremeleri yurdumuzda suların ısınmasına bağlı olarak Nisan-Temmuz bazen de Ağustos ayları arasındadır. Yumurtalar açık suya dökülür. Genelde sürüler halinde bulunurlar. 45 santim boya, 1,5 kilo ağırlığa erişirlerse de sık rastlanan ortalama boy 15-25 santim arası, yarım kilo civarında ağırlıktır. Karagöz balıklarının 10-12 yıl yaşadıkları sanılmaktadır.

Karagöz balığının yurdumuz sularında hayat hikayesi aynı olan üç farklı türü daha mevcuttur. Bu türler de karagöz ile aynı yaşam hikayesine sahiptir ve genelde birlikte yaşarlar. Bu balıkları da kısaca tanımakta yarar vardır.


Sivriburun karagöz



Bilimsel adı Diplodus puntazzo’dur. Yurdumuzda karagöz ile aynı isimlerle veya sivriburun karagöz olarak bilinir. Yabancı kaynaklarda sharpsnout seabream (İng., ABD), mytaki (Yun.), sarago pizutta (İtl.) isimleri ile bulunabilir. Yaşam hikayesi karagöz ile aynıdır. Renk ve desen olarak sargos’a çok benzer en belirgin farkı sanki bir öpücük almak istercesine ileri doğru uzamış dudaklarıdır. Buna dikkat edildi mi balık tanınabilir. İlk iki türe göre nispeten daha iri bir balıktır 60 santim boya ulaşabilirler 2 kilo civarında olanları vardır.

Çizgili karagöz (mercan)



Yurdumuz sularında diğer türlere oranla daha seyrek rastlanan bir karagöz türü de çizgili karagözdür. Bu balığı ilk olarak zebra karagöz olarak tanıttık, bilimsel kaynaklarda ismi çizgili mercan olarak geçmekte. Biraz tartışmalı olsa da çizgili isparoz dendiğini de duyduk. Bilimsel adı Diplodus cervinus cervinus’tur. Zebra seabream (İng.), sparos zebrat (Rom.), zebrabrasse (Alm.), zevrosparos (Yun.); yabancı dillerdeki isimleridir. Yaşam özellikleri olarak diğer türlerle aynı karakterdedir. Renkleri aynı olsa da desen olarak vücudunda bulunan 6-7 adet bant diğer türlerde olduğundan oldukça kalındır. İlk göze çarpan bu ayırd edici özellikle balık diğerlerinden ayrılır. Yapı olarak da daha iridir. 2-2,5 kiloluklarına rastlanır. Boyu 55-60 santime kadar büyür.